သမိုင္းကို သက္ေသတည္မည့္ ေတာင္ေပါက္ႀကီးေက်ာက္စာ

         ဤေတာင္ေပါက္ႀကီးေက်ာက္စာသည္ ရခိုင္သမိုင္းတြင္ ေရွးအက်ဆံုး ေက်ာက္စာႏွစ္ခုထဲမွ တစ္ခုျဖစ္သည္။ ေတာင္ေပါက္ႀကီးေက်ာက္စာသည္ ရခုိင္သမုိင္းတြင္ ေထရာ၀ါဒ ဗုဒၶဘာသာကို ကိုးကြယ္မႈ၊ ဓည၀တီရခိုင္ျပည္နယ္ ဗုဒၶေဂါတမ ေရာက္ရွိလာမႈႏွင့္ စာေပဆိုင္ရာ သင္ၾကားေလ့လာႏိုင္မႈ အျဖစ္ ထင္ရွားသည္ သက္ေသတစ္ခုျဖစ္သည္။
           ေတာင္ေပါက္ႀကီးေက်ာက္စာကို ဘီစီ(၈)ရာစုမွ (၆)ရာစုၾကားအတြင္း ေပါက္ေပါက္ခဲ့သည္ဟု ခန္႕မွန္းၾကသည္။ ေက်ာက္စာတြင္ ပါဋိဘာသာကို ျဗဟၼီအကၡရာျဖင့္ ေရးသားထားေသာ ေက်ာက္စာျဖစ္သည္။
ျဗဟၼီအကၡရာကို ေရွးေခတ္ အိႏၵိယျပည္နယ္ႏွင့္ နယ္နိမိတ္အရ ေရခ်င္း ၊ ေျမခ်င္းဆက္စပ္ေနသည့္ ေဒသမ်ားတြင္ သံုးစဲြခဲ့ၾကသည္။ ေရွးေခတ္ ရခိုင္ျပည္တြင္လည္း ျဗဟၼီအကၡရာသံုးစဲြခဲ့မႈကို သက္ေသအေထာက္အထားမ်ားစြာရွိသည့္အထဲမွ ေတာင္ေပါက္ႀကီးေက်ာက္စာသည္ တစ္ခုအပါအ၀င္ျဖစ္သည္။ ျဗဟၼီအကၡရာကို ဗ်ည္း၊ သရ ခဲြထုတ္လုိက္ပါက ယခုေခတ္သံုး ရခိုင္အကၡရာ အဆင့္ဆင့္ေျပာင္းလဲလာပံုအျဖစ္ ေတြ႕ရွိရသည္။


              ဤေက်ာက္စာ အေထာက္အားျဖင့္ ဓည၀တီေခတ္တြင္ ရခိုင္တို႕သည္ စာေရးတတ္၊ ဖတ္တတ္သည္ဟု တနည္း သက္ေသျပေနသည္။ ရခိုင္သမိုင္းတြင္ ဒ႑ာရီဆန္ေသာ သမိုင္းေခတ္မ်ားႏွင့္ ပံုျပင္ဆန္ေသာ သမိုင္းေခတ္မ်ားရွိိခဲ့ေသာ္လည္း သမိုင္းကို မွတ္ေက်ာက္တင္ခံႏိုင္ေသာ ေခတ္ႀကီးေလးေခတ္ကို ပိုင္ဆိုင္ခဲ့သည္။ ရခိုင္သမိုင္းတြင္ ဓည၀တီ (၃)ေခတ္၊ ေ၀သာလီ၊ ေလးၿမိဳ႕၊ ေျမာက္ဦး ဆိုၿပီး ေခတ္(၄)ေခတ္ ထြန္းကားခဲ့ရာ ေတာင္ေပါက္ႀကီး ေက်ာက္စာသည္ ဓည၀တီ၏ ေနာက္ဆံုးေခတ္္ျဖစ္ေသာ တတိယဓည၀တီေခတ္တြင္ ေရးထိုးထားခဲ့သည့္ ေက်ာက္စာ တစ္ခ်ပ္ျဖစ္သည္။
             ဤေက်ာက္စာကို ရခိုင္ျပည္နယ္ ၊ ေက်ာက္ေတာ္ၿမိဳ႕မွ မဟာျမတ္မုနိ ဘုရားသို႕ သြားရာ ေတာင္ေပါက္ႀကီးေက်းရြာတြင္သဘာ၀ေက်ာက္ေတာင္ေပၚ၌ ေရးထိုးထားေသာ ေက်ာက္စာျဖစ္၍ ေတာင္ေပါက္ႀကီး ေက်ာက္စာဟု ေခၚဆိုၾကသည္။ ယင္းေက်ာက္စာကို ၁၉၃၂-၂၂ ခုႏွစ္ ဧၿပီလတြင္းက ဂုဏ္ထူးေဆာင္ ေက်ာက္စာ၀န္ႀကိး ဦးစံေရႊဘုႏွင့္ တပည့္ ဦးဦးသာထြန္း (ရခိုင္-ျမန္မာ ပ႑ိတ္)တို႕က ေတြ႕ရွိ၍ ကူးယူခဲ့ၾကျခင္းျဖစ္သည္။
ဤေက်ာက္စာတြင္ ျမန္စြာဘုရားရွင္ ဓည၀တီရခိုင္ျပည္သို႕ ၾကြခ်ီေတာ္မူလာသည့္ အေၾကာင္းပါရွိသည္။ ရခိုင္ျပည္သမိုင္းတြင္ ေဂါတမ ျမတ္စြာဘုရားသည္ ဓည၀တီရခိုင္ျပည္သို႕ ၾကြခ်ီခဲ့ေၾကာင္းကို ဤေတာင္ေပါက္ႀကီးေက်ာက္စာက သက္ေသတည္ေနသည္ဟု မွတ္သားရပါသည္။
ေက်ာက္စာ၏ အနက္အဓိပၸါယ္ကို ေပးထားေသာ ပံုတြင္ သြားေရာက္ ဖတ္ရႈႏိုင္ပါသည္။
(ဘာပဲျဖစ္ျဖစ္ ရခိုင္သမိုင္းကို စိတ္၀င္စားသူေတြအတြက္ေတာ့ တစ္ခုခုေတာ့ အေထာက္အကူးျဖစ္ပါလိမ္မယ္လို႕ ေမွ်ာ္လင့္ပါတယ္။)

က်မ္းကိုး - ရခိုင္အလင္းျပက်မ္း၊ ဆရာႀကီး ဦးဦးသာထြန္း အေမအေျဖ။

ေ၀ဟင္ေအာင္
၁၈၊ ၈၊ ၂၀၁၃။