ဒဂၤါးက ေျပာေသာ လူမ်ိဳးတစ္မ်ိဳး၏ သမိုင္းအေၾကာင္း

ႏိုင္ငံတစ္ႏိုင္ငံ၊ လူမ်ိဳး တစ္မ်ိဳးကို အုပ္ခ်ဳပ္ခဲ့ေသာ ပေဒသရာဇ္ေျမရွင္ ဘုရင္တို႕၏ အခ်ဳပ္အခ်ာအာဏာ ပိုင္ဆိုင္ခဲ့မႈ၊ တိုင္းျပည္တစ္ျပည္္၏ တိုးတက္မႈကို တိုင္းတာသည့္အခါ ဒဂၤါး(ေငြေၾကး)သည္ အဓိကျဖစ္သည္။ ရခုိင္တို႕၏ အခ်ဳပ္အခ်ာအာဏာ ပိုင္ဆိုင္ခဲ့မႈကို ေျမႀကီးေအာက္က သက္ေသခံခဲ့ေသာ ဒဂၤါးမ်ားက ေျပာျပေနသည္မွာ အမွန္ပင္။
လူ ့ယဥ္ေက်းမူ ၏ အျမင့္မားဆံုး သေကၤတ တခုျဖစ္ေသာ ဒဂၤါး သုံးစြဲျခင္း ကို ရခိုင္လူမ်ိဳးမ်ားသည္ ေ၀သာလီေခတ္ (၃၂၆-၈၁၈) ေအဒီမွ စတင္၍ ဒဂၤါးမ်ား အျဖစ္ ပုံႏွိပ္ ရုိက္ခတ္ သုံးစြဲခဲ ့သည္၊၊ (၁၆-၁၇)ရာစုအတြင္း မွာ အေရွ ့ေတာင္အာရွ တခြင္၌ အထင္ရွားဆုံး နုိင္ငံသုံး ဒဂၤါးအျဖစ္ ေရြ၊ ေငြမ်ားကို သုံးစြဲနိုင္ခဲ့သည္၊၊ ထိုေခတ္ အခ်ိန္ခါ ၌ ေျမာက္ဦးေရႊၿမိဳ႕ေတာ္ ၌ ကမၻာတ၀ွမ္းမွ ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ မူ၏ အခ်က္အခ်ာ ဗဟို ျပဳခဲ ့ေသာေၾကာင့္ တိုးတက္ဖြ ့ံၿဖိဳးမူ ျမင့္မားခဲ့ေသာ ဘုရင္နုိင္ငံေတာ္ ျဖစ္ခဲ့ေပသည္၊၊

ရခိုင္သမိုင္းတြင္ ဒဂၤါးသြန္းလုပ္ခဲ့ေသာ ဘုရင္မ်ားစြာရွိခဲ့သည္။ ဤအထဲတြင္ ေရွ႕က်ၿပီး ထင္ရွားေသာ ယခုပံုပါ ဒဂၤါးကို က်ေနာ္ စိတ္၀င္စားၿပီး
မွတ္တမ္းတစ္ခုအေနျဖင့္ ျပန္လည္ ေဖာ္ျပပါအံ။


ပံုပါ ဒဂၤါးတြင္ ေရွ႕ဖက္၌ သီရိ၀စၦကို ေဖာ္ျပထားၿပီး ေနာက္ေက်ာ့တြင္ ႏြားလား ဥသာဘပံုကို ရိုက္ႏွိပ္ထားသည္။ သီရိ၀စၦသည္ ရခိုင္တို႕၏
အျမတ္တႏိုးထားေသာ ရခိုင္ျပည္္နယ္သံုး တံဆိပ္တစ္ခုျဖစ္သည္။ ရခိုင္အလံ ၊ ရခိုင္တံဆိပ္တို႕တြင္ ရခိုင္တို႕သည္ အျမတ္တႏိုး သံုးစဲြၾကသည္။
သီရိ၀စၦမွာ ၾကက္သေရ မဂၤလာ အျဖာျဖာႏွင့္ျပည့္စံုသည္ဟု အဓိပၸါယ္ရသည္ဟူ၍ အဓိပၸါယ္ဖြင့္ဆိုထားသည္၊ ယင္းအထဲတြင္ သေကၤတမ်ားစြာ
ပါရွိသည္။ ၄င္းသည္ ေ၀သာလီစျႏၵားမင္းတို႕ ဒဂၤါးတြင္ ခပ္ႏွိပ္သံုးစြဲေသာ ပံုျဖစ္ေလသည္။

ဒဂၤါး ေရွ႕ဖက္ တြင္
(၁) ေနႏွင့္လ
(၂) လက္၀ဲရစ္ခ႐ုသင္းႏွင့္ လက်္ာရစ္ခ႐ုသင္း
(၃) စိန္ေတာင္
(၄) စိန္ေတာင္ေအာက္ခံ
(၅) ဗိႏၷဴေျပာက္ (၇)လံုး
(၆) ျခဴးပန္း
(၇) ဗိႏၷဴေျပာက္မ်ား (အ၀ိုင္းပတ္လည္ - လံုးေရ ၂၀ ႏွင့္ အထက္)

ဒဂၤါး၏ ေနာက္ဖက္တြင္
(၁) ႏြားလားဥႆပ
(၂) အေပၚဖက္တြင္ သြန္းလုပ္ခဲ့သည္ ဘုရင္၏ နာမည္ (နိတိ စႁႏၵ - ဟု အဓိပၸါယ္ရသည္)

ပံုပါေဖာ္ျပထားေသာ စာတြင္ ဓည၀တီေခတ္ေႏွာင္းပိုင္းႏွင့္ ေ၀သာလီေခတ္ အစပိုင္းတြင္ သံုးစဲြခဲ့ေသာ ရကၡ၀ဏၰအကၡရာျဖစ္သည္။
ရခိုင္သမိုင္းတြင္ ဓည၀တီ၊ ေ၀သာလီ၊ ေလးၿမိဳ႕၊ ေျမာက္ဦးေခတ္ဆုိၿပီး ေခတ္ (၄)ေခတ္ရွိခဲ့သည္။ ထိုအထဲတြင္ ရခိုင္တို႕၏ ယဥ္ေက်းမႈ လက္ရာ၊ စာေပအဆင့္အတန္း၊ စီးပြါးေရးႏွင့္ ကူးသန္းေရာင္း၀ယ္ေရးတို႕တြင္ ေ၀သာလီ ေခတ္သည္ ထင္ရွားသည္။ ေ၀သာလီေခတ္ကို ေ၀သာလီ ေက်ာက္ေလွကားေခတ္ဆိုၿပီး တနည္းဖြင့္ဆိုၾကသည္။ ထိုေခတ္တြင္ မင္းဆက္ေပါင္း (၁၆)ဆက္သည္ စိုးစံခဲ့သည္။ ထိုအထဲတြင္ ထင္ရွားေသာ သာဓကအျဖစ္ မင္း(၉)ပါး ထြန္းကားခဲ့သည္။ နိတိစျႏၵရသည္ ေ၀သာလီေခတ္တြင္ (၉)ဆက္ေျမာက္ မင္းတစ္ပါးျဖစ္ၿပီး ခရစ္ႏွစ္ ၅၁၄ မွ ၅၆၉ ခုႏွစ္ထိး ၅၅ ႏွစ္ၾကာ ထီးနန္းစိုးစံခဲ့သည္ သာသနာျပဳ မင္းတပါးျဖစ္သည္။ နိတိစႁႏၵမင္းႏွင့္ ပါတ္သတ္ၿပီး ထင္ရွားေသာ သက္ေသ သာတကတြင္ ေ၀သာလီၿမိဳ႕ေဟာင္း၊ ဥဏွၤသကေတာင္ထက္ရွိ ေစတီထက္မွ ရရွိေသာ ေက်ာက္စာသည္ အထင္အရွားပင္ျဖစ္သည္။

ဤဒဂၤါးကို အဂၤလန္ႏိုင္ငံ၊ လန္ဒန္ၿမိဳ႕တြင္ရွိေသာ ၿဗိတသွ် ျပတိုက္္တြင္လည္း ေတြ႕ရွိရသည္ဟု အြင္းလိုင္းစာမ်က္ႏွာ အခ်ိဳ႕တြင္ ေတြ႕ဖူးသည္။
ၿဗိတိသွ် ျပတိုက္ ေဖာ္ျပခ်က္တြင္ -
အေလးခ်ိန္ ................... ၇.၃၉၀ ဂရမ္
အရြယ္အစား .............. ၃၁ မီလီမီတာ (mm )
ျပတိုက္ပစၥည္း အမွတ္ ............ CM 1984-5-10-1
ျပတိုက္အခန္း အမွတ္............. အခန္း ၆၈၊ ေငြေၾကး ျပခန္း
လက္ရွိတည္ေနရာ ................. ၿဗိတိလွ် ျပတိုက္၊ လန္ဒန္
အခ်ိန္ကာလ ......................... ၈ ရာစု
ေတြ႕ရွိရာေနရာ ...................... ျမန္မာ

ဒဂၤါးေပၚမွ အမွတ္အသားတို႕သည္ တစ္ခုခ်င္းစီတြင္ အဓိပၸါယ္ ကိုယ္စီရွိသည္။ သို႕ေသာ္လည္း အက်ယ္အားျဖင့္ ေဖာ္မျပေတာ့ေပ။ ဤေလာက္ဆိုလွ်င္ ပံုပါ ဒဂၤါးျဖင့္ လံုေလာက္မည္ ထင္ပါသည္။


(ေဆာင္းပါးေရးသားရသည္ စိတ္ကူး- ႏြားကို လည္လွီးသတ္ျဖတ္ (ဟာလာလုပ္) စားေသာက္ေသာ လူမ်ိဳး တစ္မ်ိဳးမွ ႏြားလားဥသာပကို တန္ဖိုးထား အသံုးျပဳေသာ လူမ်ိဳး၏ သမိုင္းကို အမ်ိဳးမ်ိဳး လုယူရန္ ႀကိဳးစားမႈကို ႏႈိင္းယွဥ္ႏိုင္ရန္အတြက္ ေရးသားသည္)

က်မ္းကိုး- အြင္းလိုင္စာမ်က္ႏွာ အခ်ိဳ႕ႏွင့္ ရခိုင္မဂၢဇင္း၊ အမွတ္ (၃၀)၊ လျခမ္းၿမီးမဂၢဇင္း(၃)၊ ေဒါက္တာေအးေက်ာ္၏ မဟာပညာေက်ာ္စာလံုးေဖာင့္။

ေ၀ဟင္ေအာင္
၁၇၊ ၈၊ ၂၀၁၃